Köylülerin ressamı, Jean François Millet

Van Gogh’un, “İşte düşüncelerimi yansıtan bir ressam” dediği ve kardeşi Theo’ya yazdığı mektuplarda adını 214 kez andığı, Jean François Millet. Bugün, 20 Ocak 1875 günü yaşama veda eden Millet’in 139. ölüm yıl dönümü.

Başak Toplayan Kadınlar

Herkesten gizlenen bir ressam

İçine kapanık, suskun, kendi halinde, herkesten kaçan, gizlenen biriydi. Jean François Millet, 1814’te Cotentinli köylü bir ailenin oğlu olarak dünyaya geldi. Cherbourg’da resim eğitimi aldıktan sonra Paris’e gitti. Karanlık, sisli, gürültülü ve kalabalık bir şehirdi Paris. Dağlara, kırlara, gökyüzünün mavisine, sıcakkanlı insanlara alışkın olan Millet, şehir yaşamından korktu. Paris'te geçirdiği on yıl boyunca bireycilikten nefret etti. Yaptığı ‘Buğday Eleyen Adam’ tablosuyla birlikte “Konulara politik bilinçle mi, yoksa kendine en doğal gelen konu olduğu için mi yaklaşıyor?” tartışmalarının içine çekildi. 

Fransız Komünü’nün Paris’i salladığı, romantizmin değer kaybetmeye başladığı, natüralizmle realizmin çatıştığı yıllarda Millet, 1850’de Barbizon’a dönerek yeniden köy yaşantısına çekildi. “Bazı şeyleri, gördüğüm şeyleri anlatmam gerek. Söylemek istediklerimi söyleyinceye dek resim yapmaya devam edeceğim” dedi. Saman Taşıyıcısı’nı, Oturmuş Çoban Kızı, Tohum Serpen Adam, Başak Toplayan Kadınlar, İneğini Otlatan Köylü Kadın, L’Angelus (Sabah Duası) tabloları izledi.

L'Angelus

L’Angelus, gerçek şiirin yakarışı mı?

Millet resim yaptıkça tepkiler çığ gibi büyüyordu. Bir grup, Fransa’da onun tablolarındaki gibi yorgun, aç, yoksul insanlar olmadığını söylüyordu ve sanatçıyı yalan söylemekle itham ediyordu. Bir başka grup ise köylülerin yüzündeki çalışma zevkinden yoksunluğu ve teslimiyet ifadesini reddediyordu. Bu gruba göre Millet, köylülere karamsarlığı ve kaderciliği yakıştırmıştı.

Salvador Dali'den, L'Angelus 

Özellikle bir başyapıt olan L’Angelus, halen tartışmalara açık. Van Gogh’un “Mistik bir güzelliğin ve gerçek şiirin yakarışı” dediği tablo, karikatürlere de konu oldu. La Vie Parisienne’de Paul Hadol, tablonun karikatürünü “Aziz kardeşlerim, çürük patatesler için dua edelim” alt yazısıyla vererek ciddi bir eleştiriye imza attı. Salvador Dali, L’Angelus’un uyandırmış olduğu dinsel hayranlığı şiddetli bir biçimde sarsan tablolar yaptı. L’Angelus kimine göre dini inançların şükür dolu ifadesiyken kimine göre de kilisenin, kırsal kökenli sınıflar üzerinde yarattığı bunaltıcı baskının ağır bir eleştirisiydi.