“Seni kim bulursa başına bela gelsin!”

Antik, telli bir çalgı olan lir, arp ailesinden gelir. Tarihi M.Ö. 9’uncu yüzyıla kadar gider. Kythara ile karıştırılsa da daha küçük ve ayaksızdır. U harfi formuyla ağaçtan oyulmuştur. Parmaklarla çalınan lir, kucakta iki diz arasında tutulur. Lirin en ilkel formu kaplumbağa kabuğundan olandır. Yarım küre şeklinde, içi boşaltılmış kaplumbağa kabuğunun iki ucuna karşılıklı olarak yerleştirilen üç kirişin gerilmesiyle ortaya çıkmıştır.

Charles Paul Landon, Orphee

Antik Yunan'da liri Hermes'in bulduğuna, kardeşi Apollon'a hediye ettiğine inanılırdı. Helenistik dönemde ozanların ve düşünürlerin sembolü lir, sonradan lirik düşüncenin de çıkış kaynağı oldu. 14’üncü yüzyılda şairlerin şiirlerine tatlı sesiyle eşlik etti, 18’inci yüzyılda ‘lir motifi’ adıyla ahşap bina duvarlarını süsledi. Antik Yunan’dan Keltlere, Eski Mısır’a kadar uzanan geniş bir kültür coğrafyasında büyülü sesiyle kulakları şenlendirdi.

Bartolomeo Manfredi, Apollon ve Marsyas

Lirli efsanelerden biri Anadolu'da, Kral Midas'ın huzurunda yaşanır. Bir gün bir kaval bulan Athena, onu öttürerek eğlenmeye başlar. Athena’yı kaval çalarken görenler yüzünün aldığı şekle gülerler ve alay ederler. Buna çok öfkelenen Athena elindeki kavalı fırlatıp atarken “Seni kim bulursa başına bela gelsin!” der.

“Eşek kulaklı müzikten ne anlar?”

Babası iyi bir müzisyen olan ve iyi bir müzik kulağına sahip Marsyas kavalı bulur. Büyülü sesi öyle hoşuna gider ki yanına alır. Zamanla çaldığı kavalla büyük şöhret kazanır. Bunu duyan Apollon biraz da kıskançlıkla Marsyas’ı yarışa davet eder. Kral Midas bu yarışa şahitlik edecektir. Apollon liri, Marsyas ise kavalıyla yarışmaya katılırlar. Marsyas’ın kavalından öyle muhteşem bir müzik duyulur ki etraftaki herkes büyüsüne kapılır. Bunun üzerine Midas, Marsyas'ın Apollon'u geçtiğini ve yarışmayı kazandığını ilan eder. Karara sinirlenen Apollon, “Eşek kulaklı müzikten ne anlar?” diyerek Midas'ın kulaklarını eşek kulağına çevirir. Öfkesi dinmeyince Marsyas'ı da bir ağaca bağlar ve derisini yüzerek öldürür.